Dat wat wordt gebruikt om al het andere te bewijzen, kan zelf niet bewezen worden.

Jeremy Bentham in ‘Een inleiding tot de beginselen van moraliteit en wetgeving’, in Utilisme (1789, 2020)

Het nuttigheidsbeginsel beoordeelt handelingen naar gelang die het geluk van betrokkenen vermeerderen of verminderen. Volgens Bentham is de juistheid van dit principe eigenlijk alleen betwist door mensen die het niet begrepen. Sterker nog, er kan eigenlijk geen bewijs voor bestaan, want het wordt zelf gebruikt om al het andere te bewijzen. ‘Een keten van bewijzen moet ergens een begin hebben.’ Volgens hem hanteren de meeste mensen dit principe overigens van nature bij de meeste gebeurtenissen in hun leven, zonder erbij na te denken. Toch hebben diezelfde mensen de juistheid van het nuttigheidsbeginsel bestreden. Consistentie is ‘de zeldzaamste van alle menselijke eigenschappen’.

Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media

Thema's:
Denkers: