Fanatisme

We zijn ongeneeslijk religieus.

Gerko Tempelman in Ongeneeslijk religieus (2018)

Dat wij ongeneeslijk religieus zijn is de hoofdstelling van Tempelmans boek met als ondertitel Hoe God verdween uit onze wereld mijn leven en waarom steeds meer filosofen zeggen dat-ie terug is. Hij meent dat ‘een fantoom-God’ voor veel mensen realiteit is en dat de ‘restanten’ van God er nog zijn. Het ironische is dat je juist bij de grootste God-ontkenners nog een aan het religieuze grenzend fanatisme terugziet. Tempelman verwijst naar Richard Dawkins, die ‘echt! niet!’ in God gelooft. Hij gelooft zelfs zo sterk níét in God dat hij er een boek aan wijdt. ‘Zo houdt hij de herinnering aan God levend …’

Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media

Fanatisme bestaat erin dat je je inspanningen verdubbelt als je je doel bent vergeten.

George Santayana in The Life of Reason: Reason in Common Sense (1905)

Jorge Agustín Nicolás Ruiz de Santayana y Borrás (1863-1952) werd geboren in Madrid en behield ook zijn hele leven de Spaanse nationaliteit, maar woonde vanaf zijn negende in de VS en beschouwde zichzelf als de Amerikaanse auteur George Santayana. Na een academische carrière in de wijsbegeerte woonde en werkte hij als literator nog in Frankrijk, Engeland en ten slotte Italië. In het vijfdelige The Life of Reason doet hij een poging de grenzen van de rede aan te geven, waarbij hij wordt geïnspireerd door het materialisme van Democritus en de ethiek van Aristoteles. Behalve het citaat over het fanatisme, is ook de bekende uitspraak dat ‘wie de geschiedenis niet kent, gedoemd is haar te herhalen’ afkomstig uit dit vooral ook om zijn stijl geprezen werk.

Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media