Vertrouwen

Een gebeurtenis heeft, per definitie, iets wonderbaarlijks.

Slavoj Žižek in Event – Filosofie van de gebeurtenis (2014)

De cultuurfilosofische ‘rockster’ Slavoj Žižek (1949) buigt zich in dit boek over de gebeurtenis an sich, en al meteen blijkt die een ‘vicieuze structuur’ te hebben. Het gebeurteniseffect bepaalt namelijk met terugwerkende kracht zijn oorzaken of redenen. Een van de voorbeelden van een gebeurtenis is verliefd worden. Verliefd word je niet om dat je daar specifieke redenen voor hebt, zoals zijn of haar lippen, of zijn of haar glimlach, maar omdat je van hem of haar houdt, vind je die lippen of die glimlach aantrekkelijk.
Anders is volgens Žižek ook niet goed te begrijpen waarom we ons in al onze kwetsbaarheid blootgeven aan onze geliefde: ‘wanneer we samen naakt zijn, kan een cynisch lachje of opmerking van onze partner charme doen omslaan in spot.’ En hij gaat verder: ‘Liefde impliceert absoluut vertrouwen: door van een ander te houden geef ik hem of haar de macht om mij kapot te maken, in de hoop en het vertrouwen dat hij of zij die macht niet zal gebruiken.’

Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media

De fundamentele conditie van het bestaan is vertrouwen.

Humberto Maturana in From Being to Doing – The Origins of the Biology of Cognition (2004)

Als een vlinder uit zijn cocon glipt, vertrouwen zijn vleugels en antennes, zijn romp en de rest van zijn lichaam erop dat er lucht zal zijn, windvlagen om op te zweven, en bloemen met nectar. Een gedachte als deze mag je verwachten van de excentrieke Chileense bioloog Humberto R. Maturana (1928) voor wie het kernwoord van het biologische leven niet ‘strijd’ is of ‘selectie’, maar ‘liefde’.
Voor hem is liefde ‘relationeel gedrag door middel waarvan een ander ontstaat als een rechtmatige ander in het domein van co-existentie waarin het plaatsvindt’. Maturana geeft zelf een voorbeeld van liefde tussen mens en dier. Na een maaltijd bij mensen thuis in Bolivia zaten ze na te tafelen toen plotseling een spin afdaalde tot midden op de tafel. Een van de gasten schreeuwde: ‘Pas op, een spin.’ Maar de gastvrouw zei dat er niets aan de hand was. De spin kwam altijd na te eten om restjes te snoepen en ging dan weer terug naar zijn schuilplaats. Zij liet hem met rust, en hij stoorde niet tijdens het eten.

Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media