Aporie

De filosofie begint met zichzelf.

Elisabeth de Schipper in Heimgeführt. Über Aporie und Wirklichkeit (2010)

In de inleiding op haar boek over aporie en werkelijkheid neemt de Nederlandse filosofe Elisabeth de Schipper (1953) de lezer meteen mee de diepte in. Zij citeert Hegel, die in de inleiding op zijn Wissenschaft der Logik beweert dat er in de filosofie in het algemeen en de logica in het bijzonder geen ‘inleiding’ in de zin van voorafgaande filosofische bespiegelingen kan bestaan. Zou je bijvoorbeeld in die inleiding spreken over de methode (de logica) die je gaat gebruiken, dan heb je het eigenlijk ook al over het onderwerp (de logica) dat je wilt bespreken.
De Schipper gaat echter nog een stap verder. Volgens haar is er helemaal geen methode nodig. Toch is het voor haar ook niet voldoende om, zoals Derrida, de idee van een methode te deconstrueren. Dat is een weg die zij ook niet kan en wil gaan: ‘we begaan überhaupt geen weg, we blijven thuis.’ ‘Om dat wat zich voordoet, zich te laten voordoen, is ieder denken van een weg, een route of een methode een hindernis, een valstrik.’ Daarom kan er in haar inleiding ook geen sprake zijn van een inleiding: ‘wij leiden de lezer rond in een veld waarin hij zich reeds bevindt.’

Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media