Hoogland
Filosofiecafé Twente: Jan Hoogland over de Ware aard van het kwaad
Misschien is ‘het kwaad’ wel een van de moeilijkste problemen in de geschiedenis van de filosofie. Wat is ‘de ware aard van het kwaad’? Alleen die vraag al. Is het probleem van het kwaad niet eigenlijk dat het niet zou moeten bestaan, omdat het de puurheid van het leven aantast? Maar als iets eigenlijk niet zou moeten bestaan, hoe dan naar de ‘ware aard’ ervan te vragen: is die niet juist dat het kwaad niet zou moeten bestaan? En hoe die vraag te beantwoorden: door het kwaad te verklaren of te begrijpen? Maar is verklaren of begrijpen niet hetzelfde als rechtvaardigen?
Hannah Arendt (1906-1975), een uit nazi-Duitsland gevluchte Joodse denker, heeft zich verdiept in de aard en het karakter van het totalitarisme. In dat kader heeft zij ook het Eichmann-proces (1961) bijgewoond en er een diepgaande studie van gemaakt. Ondertitel van die studie is ‘A report on the banality of evil’. Hoewel deze notie in dat boek nog geen prominente rol speelt, is zij van eminent belang om Arendts visie op het kwaad in het vizier te krijgen. Daarmee biedt zij een geheel eigen bijdrage aan de eeuwenlange bezinning over de vraag naar ‘het kwaad’.
Zie voor meer informatie: https://www.filosofiecafetwente.nl/bijeenkomst/jan-hoogland-over-de-ware-aard-van-het-kwaad/
Je zou kunnen stellen dat meten een activiteit is die erin bestaat dat je een ‘geheim schendt’.
Jan Hoogland & Maarten Verkerk in Prediker voor managers. Levenswijsheid voor bestuurders en professionals (2010)
De hoogleraren christelijke filosofie Hoogland en Verkerk maken zich zorgen dat de ‘unieke, onvergelijkbare en uiteindelijk onbenoembare kwaliteit van een ding, proces of verschijnsel wordt uitgedrukt in termen van iets heel anders’. Bestuurders en managers zijn nog wel eens geneigd te vergeten dat hun rol in een organisatie een indirecte is: zij moeten het mogelijk maken dat de processen in een organisatie zo op elkaar worden afgestemd dat de mensen op de werkvloer kunnen zorgen voor goede producten, effectieve diensten, inspirerend onderwijs, liefdevolle zorg enzovoort. Om te laten zien dat zij hun werk goed doen, verliezen veel leidinggevenden zich vervolgens in het meetbaar maken van die kwaliteit in termen van efficiëntie, kostprijs, klanttevredenheid, aandeelhouderswaarde, marktaandeel enzovoort. Van de joodse ‘wijsheidsleraar’ Prediker kunnen ze leren dat alle pogingen om ‘het goede’ onder controle te krijgen of te bezitten gedoemd zijn te mislukken. ‘Maar toen nam ik alles wat ik ondernomen had nog eens in ogenschouw, alles wat mijn moeizaam gezwoeg me opgeleverd had, en ik zag in dat het allemaal maar lucht en najagen van wind was.’ (Prediker 2:11) Het goede of de uiteindelijke zin van het leven overkomen je. Je kunt je hoogstens oefenen in de kunst van het ontvangen.
Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media