Rosenstock-Huessy
Omdat we dagelijks stom met elkaar gewerkt hebben, daarom kunnen we nu een gemeenschap vormen en beginnen met elkaar te praten.
Eugen Rosenstock-Huessy, geciteerd in Ko Vos – Eugen Rosenstock-Huessy. Een kleine biografie (1993)
De Duitse filosoof, jurist en socioloog Rosenstock-Huessy (1888-1973) was in de Eerste Wereldoorlog officier aan het front. Daar ontdekte hij dat het moreel van de troepen op peil kon worden gebracht door ze samen te laten werken. Na de oorlog pleitte hij daarom voor werkkampen in plaats van vakantiekampen, want voor handhaving van de vrede was een werkelijk ‘tijdsoffer’ nodig. Hij deed hiermee experimenten in Silezië, waaraan boeren, arbeiders én studenten, en mensen met uiteenlopende godsdienstige en etnische achtergronden deelnamen. Biografe Ko Vos parafraseert zijn overtuiging: ‘Pas wie met de ander gezwoegd en gezweet heeft, kan met hem praten.’
Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media
De taal is wijzer dan degene die haar spreekt.
Eugen Rosenstock-Huessy, geciteerd in Ko Vos – Eugen Rosenstock-Huessy. Een kleine biografie (1993)
Eugen Rosenstock-Huessy (1888–1973) werd in eerste instantie opgeleid tot rechtshistoricus, maar had al van jongs af aan een grote passie voor taal. Toen hij bij de juridische faculteit zijn Habilitationsschrift inleverde, bleek dit vele filologische overwegingen te bevatten. Met name een passage met daarin de zin uit het citaat werd als ‘ketters’ beschouwd. Wetenschappers komen immers traditioneel van denken tot spreken of schrijven, en worden dan gehoord. Maar volgens Rosenstock-Huessy lag het heel anders. In onze ervaring horen we eerst (jarenlang) onze naam (door onze ouders), leren we vervolgens spreken ‘zoals het hoort’ en komen we daarna pas (eventueel) tot denken, maar daarmee nooit los van de wijsheid die in de taal der eeuwen is vastgelegd. Hij werd gedwongen het zinnetje uit het Habilitationsschrift te verwijderen, maar deed dat uiteindelijk alleen bij de exemplaren voor de commissie …
Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media
Respondeo etsi mutabor. (Ik antwoord, al verander ik daardoor.)
Eugen Rosenstock-Huessy in Out of Revolution: Autobiography of Western Man (1938)