Confucius

Alle mensen hebben een hart dat het lijden van anderen niet kan verdragen.

Mencius in De Mencius

De Chinese wijsgeer Mencius of Mengzi (372–289 v.C.) wordt gezien als de belangrijkste confucianistische denker na de meester zelf. Net als bij Confucius zijn de filosofische uitspraken van Mencius vooral ook bedoeld om koningen en leiders te voorzien van wijze raad.
Dat alle mensen een zekere natuurlijke goedheid hebben, toont Mencius aan met het feit dat ieder mens die ziet dat een kind in een put valt, geschokt en bezorgd is. Terwijl deze bekommernis niet voortkomt uit het feit dat iemand in een goed blaadje wil komen bij de ouders van het kind of zijn omgeving, noch omdat hij bang is voor kritiek als hij zich niet betrokken betoont.
Mencius merkt op dat ‘de oude koningen’ zo’n hart hadden dat het lijden van anderen niet kon verdragen. En daarmee gaven ze leiding aan een regering die het lijden van mensen niet kon verdragen. Als je zo’n overheid aanvoert die het lijden van mensen niet kan verdragen, dan zou je het rijk kunnen regeren ‘alsof je het in de palm van je hand had’. Drie keer herhaalt Mencius die frase, en voor snelle westerse lezers uit de eenentwintigste eeuw, is dat twee keer te veel. Maar stel je voor dat dit een mantra van de huidige Chinese of Amerikaanse of Europese leiders zou worden, dan zouden ze geen repressie, smerige verkiezingscampagnes of eindeloze reeksen toezichthouders meer nodig hebben. Wij zouden als was in hun vingers zijn.

Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media
Datum : april 29, 2014
Thema's : / /
Denkers : /

Het Westen heeft een dosis Chinees confucianisme nodig.

Heleen Mees, Column, in NRC Handelsblad, 8 januari 2010.

Volgens velen zullen de Chinese machthebbers op zeker moment moeten besluiten om de samenleving meer naar liberaal democratisch model in te richten. Dit zou voorwaarde zijn voor het op vreedzame wijze oplossen van belangenconflicten. Tot nu toe laat China zich leiden door het confucianistische ideaal van absolute harmonie: ‘als iedereen maar gelooft in dezelfde leer en zich gedraagt volgens dezelfde morele codes, dan verdwijnen conflicten vanzelf.’ Zo wordt het gevangen zetten van critici een gerechtvaardigde daad.

Econome en juriste Heleen Mees (1968) vindt echter dat de westerse wereld niet net moet doen of bij ‘ons’ belangenconflicten nooit gewelddadig worden opgelost. Bovendien mobiliseren populistische politici met succes ‘een onsamenhangende groep onwillige kiezers die zich slechts met elkaar verbonden voelen door de dingen waar ze zich tegen keren’. Een bloeiende democratie vereist volgens Mees echter een constructieve opstelling van kiezers en gekozenen. In die zin lijkt ‘een afgewogen dosis confucianisme’ haar precies wat het Westen nodig heeft.

Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media

Datum : juli 2, 2012
Thema's : / / / /
Denkers : /

Volwassenheid van geest is het kunnen verdragen van onzekerheid.

?

Op zaterdag 30 mei 2009 schreef Rob Wijnberg een column in NRC Weekblad met als moraal het aforisme hierboven. Een mooie uitspraak, die daarmee vergeven was voor deze plek, maar wellicht later nog eens van pas zou komen, bijvoorbeeld als motto voor een kritisch boek over de risicomaatschappij. Je moet dan als blogger nog wel even een rechtstreekse bron vinden. Met de Nederlandse versie worden geen treffers gevonden op internet.
Wijnberg schreef het toe aan de Chinese wijsgeer Confucius (551-479 v.Chr.). Dus wordt het zoeken voortgezet in het Engels. Op enkele sites die gewijd zijn aan quotes (meestal zonder bronvermelding), krijg je dan inderdaad: ‘Maturity of mind is capacity to endure uncertainty’, met daarbij de naam van Confucius. Dat lijkt echter een beetje te veel op Engels met een Chinees accent. Als je vervolgens zoekt op ‘Maturity of mind is the capacity to endure uncertainty’, krijg je plotseling veel meer treffers, maar wordt het citaat toegeschreven aan ene John (H.) Finley. Wikipedia kent er maar één: een Amerikaanse universitair bestuurder (1863-1940). Diens zoon, een classicus van Harvard, is ook een kandidaat. Maar voorlopig moeten we zien te leven met het feit dat we niet goed weten wie hij is, en of hij wel de auteur is van de pakkende uitspraak over wat het is om volwassen van geest te zijn.

Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media
Datum : mei 30, 2011
Thema's : /
Denkers : / /

Zoeken

Denkers

Arendt Aristoteles Augustinus Bentham Camus Cicero De Botton Democritus Descartes Epictetus Epicurus Foucault Frankl Freud Fromm Hegel Heidegger Hume James Jezus Christus Kant Kessels Kierkegaard Latour Levinas Marcus Aurelius Maturana Mill – John Stuart Montaigne Mulisch Nietzsche Pascal Pirsig Plato Popper Sartre Schmid Schopenhauer Seneca Sloterdijk Socrates Spinoza Whitehead Wittgenstein Yalom

Thema’s

Ander Christendom Denken Deugden Dialoog Dood Eenzaamheid Emoties Ethiek Existentialisme Filosofen Filosofie Geloof Geluk Genot God Goed Handelen Kennis Leven Levenskunst Lichaam Liefde Lijden Mens Mens en dier Moraal Natuur Pijn Politiek Psychologie Psychotherapie Religie Stoïcisme Taal Tijd Verantwoordelijkheid Vrije wil Vrijheid Waarheid Werkelijkheid Wetenschap Wijsheid Ziel Zin