Lange tijd hebben filosofen gedacht dat nieuwe technologie ons steeds meer (vrije) tijd zou opleveren. De Engelse filosoof en wiskundige Bertrand Russell dacht dat daar de oplossing lag voor veel maatschappelijke problemen. In de toekomst zouden we nog maar een paar uur per dag hoeven te werken, en daar zouden we ook niet zo moe van worden dat we in onze vrije tijd alleen nog maar energie hadden voor oppervlakkig vermaak.
Nu lijkt dit tijdperk aangebroken te zijn met de razendsnelle (digitale) communicatie en productie, maar volgens de Duitse socioloog Hartmut Rosa (1965) is het de 'ongemakkelijke paradox van de moderne wereld' dat we niet lijken te kunnen genieten van die vrijgekomen tijd en meer dan ooit gebukt gaan onder tijdgebrek. Volgens Marli Huijer, die Rosa citeert in Discipline – Overleven in overvloed, hebben we daarom meer dan ooit behoefte aan discipline op dit terrein. Vroeger bepaalden instanties buiten ons op welk moment van de dag we moesten ophouden met werken of leren, maar nu moeten we dat zelf bepalen. We moeten leren (op) tijd te stoppen.
Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media
Evgeny Morozov in een interview in Engineering and Technology Magazine (16 september 2013)
Universiteiten in Engeland en Duitsland ontwikkelden de zogenaamde BinCam, waarbij een eenvoudige mobiele telefoon is gekoppeld aan je vuilnisbak. Alle gegevens over jouw afval worden op een socialenetwerksite openbaar gemaakt, zodat iedereen kan meepraten over wat jij allemaal weggooit. Voor de van oorsprong Wit-Russische techniekonderzoeker en journalist Evgeny Morozov (geb. 1984) is dit een voorbeeld van solutionisme. Omdat het technisch kan, verengen we een groot politiek, sociaal en moreel probleem als onze omgang met afval tot een informatieprobleempje (over individueel gedrag) dat technisch eenvoudig oplosbaar is. Waar Mozorov voor waarschuwt, is dat we met behulp van technologie de oorspronkelijke reden om verantwoord met afval om te gaan – bijvoorbeeld een gezonde toekomst voor onze kinderen en de planeet – veranderen – bijvoorbeeld in schaamte voor potentiële reaguurders. Daarmee veranderen we de aard van ons (moreel) handelen zelf. En het besluit om dat te doen, zou niet moeten worden genomen op grond van de toevallige beschikbaarheid van slimme technologie of ‘big data’.
Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media
begeleiding bij bezinning
filosofisch consult
socratisch gesprek
moreel beraad